Obszary miejskie przyczyniają się do drastycznego spodku ilości terenów podmokłych, które często są miejscem rozlewania się rzek czy też magazynowania wód opadowych. Mokradła charakteryzują się dużą różnorodnością biologiczną. Miejskie mokradła to specjalnie zaprojektowane obszary podmokłe znajdujące się w przestrzeniach miejskich. Tworzą je specjalnie ukształtowane komory, którymi przepływa woda.
W miastach pełnią rolę magazynowania wód deszczowych i opóźniania spływu wody do kanalizacji deszczowej. Istotną rolą jest również oczyszczanie wody (rozwiązanie to jest 10 razy tańsze niż inwestycja w konwencjonalną oczyszczalnię wód opadowych).
Miejskie mokradła mogą być budowane w dowolnym punkcie zlewni wód powierzchniowych. (Optymalna lokalizacja – przyjmowanie wody z kanalizacji deszczowej z możliwie największej powierzchni zlewni).
Obszary te można wykorzystywać jako tereny rekreacyjne, należy przy tym tworzyć odpowiednią infrastrukturę.
Korzyści środowiskowe: łagodzenie zmian klimatycznych, obniżanie temperatury powietrza, retencja wody opadowej, łagodzenie spływu powierzchniowego wody, oczyszczanie wody deszczowej, tworzenie nisz ekologicznych dla miejskiej fauny.
Korzyści społeczne: nowe przestrzenie pod rekreację, korzystne działanie na zdrowie psychiczne i fizyczne lokalnych społeczności, zwiększenie estetyki miejsca, edukacja lokalnych społeczności.
Korzyści ekonomiczne: zwiększenie wartości danych przestrzeni, redukcja kosztów związanych z odprowadzaniem wody deszczowej i jej oczyszczaniem.
Są elementem tworzenia zielonych sieci w mieście:
– ogrody deszczowe, bioswale, swale, zielone ściany, zielone dachy.
Budowa:
– Powierzchnia miejskich mokradeł powinna wynosić od 1000 do 3000 m2, co pozwala na odbieranie wody powierzchniowej z obszaru 8 ha. Innymi czynnikami jakie musimy wziąć pod uwagę, określając powierzchnie mokradeł, będzie ilość wód opadowych, rodzaj podłoża oraz stopień zanieczyszczeń wody (Więcej na ten temat w pozycji: https://www.zsl.org/sites/default/files/2021_Urban%20Wetlands_FINAL%5B125594%5D.pdf). Często zakładane są w miejscach, gdzie dawniej występowały obiekty wodne (a więc tam gdzie gleba nie jest przepuszczalna).
– Woda w mokradłach powinna utrzymywać się od 12 do 24 godzin. Powinna płynnie przepływać, nie tworząc zastoisk, aby np. nie dopuścić do namnażania się komarów.
– Długość komór składających się na strukturę miejskich mokradeł powinna mieć stosunek jak 4:1, mieć meandrujące kształty tworzone zgodnie z ukształtowaniem danego terenu, co pozwala zwiększenie czasu przepływu wody (sprzyja to lepszemu oczyszczeniu wody). Czym bardziej urozmaicona przestrzeń – tym większy stopień bioróżnorodności. Komórki nie powinny być za długie i za wąskie, aby nie zwiększać szybkości odpływu wody z systemu. Teren mokradła powinien być zbudowany z przynajmniej 3 – 4 komórek. Głębokość pojedynczej komórki powinna wynosić od 10 do 30 cm.
– Woda do systemu nie powinna być dostarczana bezpośrednio z kanalizacji deszczowej – to rozwiązania będzie przeciwdziałać erozji. Sterowanie przepływem wody deszczowej w systemie gwarantują znajdujące się w nim rośliny (spowalniają przepływ).
– Gdy teren, na którym ma się znajdować mokradło, jest dość płaski należy przestrzeń urozmaicić o jazy, które będą kontrolować ilość wody znajdującej się w poszczególnych komórkach systemu. Jazy powinny być tak zbudowane, aby kaskadowo opadały w dół (tak aby nie być przeszkodą dla poruszających się po mokradłach zwierząt). Z kolei gdy pomiędzy poszczególnymi jazami występuje duża różnica wysokości, powinniśmy zabezpieczyć strukturę przed wystąpieniem erozji, np. układając kamienie.
– Nadmiar wody z mokradeł usuwany jest do zbiorników retencyjnych albo wód otwartych. Aby przepływ nie był zbyt szybki, należy w sposób kontrolowany blokować odpływ. Powinien więc być tak zbudowany, aby był do niego łatwy dostęp.
– Sedymentacja zanieczyszczeń znajdujących się w wodach opadowych obywa się w znacznej części w pierwszej komórce systemu. Powinna ona więc być trochę głębsza ( do 50 cm) niż pozostałe, powinna również być oczyszczana z nadmiaru mułu co 10 -20 lat.
– Do zazielenienia systemu używamy gatunków rodzimych, odpornych na zanieczyszczenia. Użyte gatunki powinny być różnorodne, by móc tworzyć urozmaiconą mozaikę siedlisk.
Więcej na temat projektowania miejskich mokradeł pod linkiem:
https://www.urbangreenbluegrids.com/measures/urban-wetlands/
https://www.zsl.org/sites/default/files/2021_Urban%20Wetlands_FINAL%5B125594%5D.pdf
https://soils.ifas.ufl.edu/media/soilsifasufledu/sws-main-site/pdf/technical-papers/Sexson_Nick_Immediate_Release.pdf
Przykłady:
Londyn – Walthamstow Wetlands
Miejskie mokradła zbudowane na terenie Londynu są jednym z największych tego typu obiektów w Europie. Całość ma powierzchnię 211 hektarów. Akwen ten zaopatruje w wodę 3,5 miliona mieszkańców miasta. Jest to również teren rekreacyjny dostępny bez ograniczeń dla mieszkańców (znajduje się tu infrastruktura towarzysząca w postaci ścieżek, tras rowerowych, platform widokowych czy też kawiarni) i rezerwat przyrody, w którym siedlisko znalazło wiele gatunków zwierząt.
Rys.
Obszary podmokłe to również ważny element wielu nowopowstających parków miejskich np. na terenie Nowego Jorku.