Definicja:
Są to niewielkie zbiorniki na co dzień niewypełnione wodą deszczową, których zadaniem jest retencja wody deszczowej, jej infiltracja oraz oczyszczanie poprzez zjawisko fitoremediacji i sedymentacji. Woda w ogrodzie deszczowym nie powinna znajdować się dłużej niż 12 – 24 godzin. Pozwala to na zredukowanie ilości wody deszczowej odprowadzanej bezpośrednio do kanalizacji burzowej. Zbiorniki te obsadzane są roślinnością, co pozwala zarówno na kreowanie estetycznych przestrzeni miejskich, jak i siedlisk dla lokalnej fauny, szczególnie dla owadów, płazów czy też ptaków (zwiększenie bioróżnorodności w mieście).
Do stosowania w przestrzeniach prywatnych, kameralnych osiedlach mieszkaniowych, jednostkach edukacyjnych.
Rozwiązanie dla profesjonalistów i lokalnych społeczności.
Korzyści środowiskowe: retencjonowanie wody deszczowej, redukcja spływu powierzchniowego z przestrzeni utwardzonych oraz dachów, oczyszczanie wody deszczowej (sedymentacja zanieczyszczeń, fitoremediacja przez rośliny). Zwiększenie bioróżnorodności w mieście, tworzenie nowych siedlisk dla fauny w mieście.
Korzyści społeczne: aspekty edukacyjne, aspekty dekoracyjne.
Korzyści ekonomiczne: Zmniejszenie kosztów odprowadzania wody deszczowej do kanalizacji burzowej.
Są elementem tworzenia zielonych sieci w mieście: z zielonymi dachami, zielonymi ścianami, dry swale, grass chanel.
Budowa:
– Lokalizację ogrodu deszczowego najlepiej ustalić w czasie padającego deszczu. Teren przeznaczony na ogród deszczowy musi być płaski (aby spływająca do niego woda gromadziła się w sposób równomierny, powinno unikać się obszaru o nachyleniu większym niż 12%) oraz oddalony od ściany budynku przynajmniej o około 9 metrów. Obiekt powinien znajdować się w przestrzeni dobrze nasłonecznionej lub w półcieniu.
– Woda powinna spływać do specjalnie uformowanej niecki. Dlatego tak ważne jest właściwe określenie powierzchni ogrodu oraz poziomu jego zagłębienia. Na te czynniki składać się będą: powierzchnia z której będzie retencjonowana woda deszczowa np. powierzchnia dachu, ulice, parking ect.
Przelicznik wynosi:
100 m2 (powierzchnia nieprzepuszczalna) x 0,7 = 70 m2
Gdy na terenie, na którym chcemy zainstalować ogród deszczowy, znajduje się grunt mało przepuszczalny, jego powierzchnia powinna być jeszcze większa. Gdy jednak brakuje nam na niego miejsca, można jego powierzchnię zmniejszyć i bezpośrednio pod ogrodem zastosować odpowiedni drenaż, tak aby przyspieszyć infiltrację wody deszczowej. Warstwa drenażu powinna wynosić około 30 cm w postaci kruszywa, w którym układamy rurę drenażową.
Należy również pamiętać, iż najbardziej wydajne są ogrody o dużej powierzchni, ponieważ wówczas mamy większy obszar zarówno do infiltrowania wody do wnętrza gleby, jak i dodatkowo do parowania.
– Głębokość ogrodu powinna wynosić od 15 do 20 cm. Boczne krawędzie ogrodu deszczowego powinny być lekko nachylone. Czym większe nachylenie trawnika tym głębokość ogrodu powinna być większa. Jeżeli obawiamy się że woda z ogrodu może się wylać najlepiej zbudować niewielkie nasypy wokół ogrodu.
– Usuwamy wierzchnią warstwę gleby na tyle, aby w glebie, gdzie ma być zbudowany ogród deszczowy, nie było korzeni na głębokość 30 – 45 cm. Gdy zaistnieje taka potrzeba tworzymy nową warstwę gleby (przykładowa mieszkanka: 50% piasku, 30% kompostu, 20% gleby rodzimej). Grubość powinna wynosić około 15 cm.
– Projektowanie ogrodu deszczowego. Ogród powinien być tak zlokalizowany, by nie utrudniał korzystania z przestrzeni na płaskich trawnikach, musi również współgrać z otaczającym go krajobrazem.
– Do zazieleniania ogrodów deszczowych najlepiej używać jest gatunków rodzimych – tanich i prostych w pielęgnacji. Nasadzenia według wykonanego wcześniej projektu. Roślinny powinny się ukorzeniać przez trzy miesiące przed uruchomieniem systemu.
Przykładowy zestaw gatunków roślin:
| Aster novae-angliae | Liatris spicata | Solidago spp. |
| Echinacea purpurea | Lobelia cardinalis | Spartina pectinata |
| Epilobium angustifolium | Physostegia virginiana | Vernonia fasciculata |
| Eupatorium purpureum | Rosa spp | |
| Eupatorium maculatum | Rudbeckia subtomentosa |
Ogrody deszczowe Gdańska
Gdańsk jest miastem gdzie obserwujemy wiele inicjatyw związanych z małą retencją i budową ogrodów deszczowych – kształtowany jest tu największy system małej retencji w Polsce. Powstają one w zróżnicowanych przestrzeniach miejskich, począwszy od osiedli położonych na tzw. suburbiach, jak i w zaniedbanych przestrzeniach osiedli robotniczych, w tkance śródmiejskiej, osiedlach modernistycznych, terenach publicznych etc. Inicjatywy organizowane przez Polskie Wódy w Gdańsku mają za zadanie pełnić również funkcje integrujące oraz edukacyjne. Mieszkańcy współtworzą ogrody deszczowe, uczą się jak je zakładać – co mogą również wykorzystać przy własnych inicjatywach.
Na stronie znajduje się mapa inwestycji ogrodów deszczowych, które do tej pory powstały w Gdańsku. http://www.gdmel.pl/
Więcej na temat ogrodu pod linkiem: https://www.gdansk.pl/wiadomosci/ogrody-deszczowe-w-gdansku-zobacz-jak-powstawal-czwarty-z-nich,a,129611
Ogród deszczowy w Gdańsku przy ulicy przy ul. Zakopiańskiej. Autor Agnieszka Dudzińska – Jarmolińska
Przykład Mount Tabor Middle School Rain Garden, Portland, Oregon
Przyszkolny ogród deszczowy, który powstał na wyasfaltowanym parkingu jest również elementem edukacyjnym wykorzystywanym przez nauczycieli w czasie prowadzenia zajęć szkolnych. Całość ogrodu ma powierzchnię około 600 m2, ale magazynuję wodę zarówno z parkingów, jak i dachów pobliskich budynków o łącznej powierzchni 30 000 m2. Zmniejsza również stopień nagrzewania się pomieszczeń w szkole. Pozwala to rocznie zaoszczędzić 100 000 dolarów.
Źródła i dodatkowe informacje:
http://raingardens.info/wp-content/uploads/2012/07/UKRainGarden-Guide.pdf
https://www.nrcs.usda.gov/Internet/FSE_DOCUMENTS/nrcs142p2_011366.pdf
https://www.chicagobotanic.org/downloads/wed/WI_DNR_homeowners.pdf
https://pecpa.org/wp-content/uploads/Water-Resources-Create-Your-Rain-Garden.pdf
https://www.700milliongallons.org/wp-content/uploads/2015/04/Rain-Garden-Handbook-for-Western-Washington.pdf
https://seagrant.oregonstate.edu/sites/seagrant.oregonstate.edu/files/sgpubs/onlinepubs/g11001-lid-rain-gardens.pdf
https://www.nj.gov/dep/seeds/syhart/rgmp1.pdf
http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/10/OGR%C3%93D_W_5_KROKACH_6_do_druku_samodzielnego.pdf