Ogrody społecznościowe to niewielkie przestrzenie przeznaczone do integracji lokalnych społeczności na terenach miejskich. Składają się z dwóch części: jedna z nich przeznaczona jest do uprawy warzyw i owoców, druga z nich to miejsce na wspólne spotkania czy biesiadowanie. Często ogrody te połączone są z małymi placami zabaw dla dzieci.
Powstają jako inicjatywy oddolne, dzięki lokalnym społecznościom albo jako inicjatywy odgórne, przy ośrodkach kultury, szkołach – organizowane są przez gminy albo dzielnice miast, etc. Z ogrodów społecznościowych może korzystać każdy zainteresowany są one otwarte dla wszystkich mieszkańców.
Najwięcej tego typu inicjatyw znajdziemy w takich miastach jak Nowy Jork, Berlin, czy też Paryż. Również w polskich miastach coraz częściej są one zakładane na terenach osiedlowych lub w przestrzeniach opuszczonych działek ROD.
Korzyści środowiskowe: łagodzenie spływu powierzchniowego wody, retencja i infiltracja wody deszczowej, redukcja miejskiej wyspy ciepła, oczyszczanie powietrza, zwiększenie różnorodności biologicznej, tworzenie ekosystemów.
Korzyści społeczne: nowe przestrzenie pod rekreacje, korzystne działanie na zdrowie psychiczne i fizyczne lokalnych społeczności, zwiększenie estetyki miejsca, edukacja lokalnych społeczności, integracja lokalnych społeczności.
Korzyści ekonomiczne: produkcja żywności wykorzystywanej przez lokalną społeczność.
Są elementem tworzenia zielonych sieci w mieście:
– ogrody deszczowe, zielone ściany, bioswale, swale.
Budowa:
Ogrody społecznościowe są niewielkie, wydzielone z przestrzeni miejskiej przy pomocy niskich płotków, tak by zachęcać lokalną społeczność do ich odwiedzenia i pracy w nich.
Składają się z dwóch części:
- a) Uprawnej.
Tu zlokalizowane są grządki, na których rosną roślinny jadalne, warzywa, owoce oraz zioła. Grządki w przestrzeniach miejskich często są podwyższone, czy też zrobione w skrzynkach lub jutowych workach, ponieważ miejski grunt jest skażony metalami ciężkimi.
Grządki pielęgnowane są przez osoby odwiedzające ogród i pomiędzy nimi rozdzielane są plony.
Elementy dodatkowe to: kompostownik, ujęcie wody oraz niewielki składzik na narzędzia.
- b) Cześć rekreacyjna
Powinna składać się z niewielkiej polany, gdzie można ustawić duży stół, paleniska i altany. Często buduje się tu piece chlebowe, sadzi roślinny ozdobne. W ogrodach często organizuje się różnego rodzaju spotkania. Ważnym aspektem jest, by przestrzenie te miały swoich koordynatorów/ animatorów, którzy motywują społeczności do użytkowania i dbania o ogród.
Przykłady:
Ogród społecznościowy przy domu kultury Służewiec.
Ogród został zlokalizowany przy ośrodku kultury “Służewiec”.
Więcej na temat ogrodu na stronie: https://www.facebook.com/wspolnyogrodsdk
Ogród społecznościowy “Motyka i Słońce” – Ujazdów – Warszawa
Ogród znajduje się na terenie osiedla tzw. “domków fińskich” na terenie Ujazdowa.
Więcej na temat ogrodu na stronie: https://www.facebook.com/motykaislonce
Więcej na temat w publikacjach:
http://bujnawarszawa.pl/ogrody/
http://www.foodsecuritynews.com/Publications/Community_Garden_Best_Practices_Toolkit.pdf
https://www.albertahealthservices.ca/assets/info/nutrition/if-nfs-community-gardens-handbook.pdf
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/95443/9_wr_ogrodyspolecznee-book-1.pdf