Definicja:
“Zielone ściany“, “Wertykalne ogrody“, “Żyjące ściany” są obiektami bardzo zróżnicowanymi – zarówno pod względem technologicznym, jak i konstrukcyjnym (skomplikowane i drogie w realizacji, jak i takie o budowie bardzo prostej na tyle, by można je było realizować samodzielnie, bez zbyt wysokich kosztów). “Zielone ściany” wykorzystywane są w przestrzeni miejskiej do zazieleniania zarówno fasad budynków (prywatnych, jak i komercyjnych), ścian, konstrukcji inżynieryjnych (np. mostów, wiaduktów) lub jako elementy wolno stojące.
“Zielone ściany” dzielimy na:
“Wertykalne ogrody” – rośliny nie rosną pionowo, ale umieszczane są poziomo. Nie rosną w gruncie rodzimym, ale w specjalnie do tego celu zaprojektowanych konstrukcjach. Tradycyjne podłoże, zastąpione jest tu tzw. substratem glebowym wypełniającym: modułowy panel w przypadku ścian modułowych albo druciany gabion w przypadku ścian gabionowych. Substrat glebowy jako podłoże dla roślin może być wykorzystywane także w systemach trójwarstwowych do wypełniania tzw. kieszeni, w których rosną roślinny (mogą być również uprawiane bez udziału ziemi – uprawa hydroponiczna). Do podlewania roślin wykorzystuje się specjalnie zaprojektowane systemy nawadniające.
“Żyjące ściany” – to systemy, gdzie roślinny rosną pionowo (korzeniami w dół), czy też pod lekkim nachyleniem. W przypadku zielonych ścian, zazielenianych przy pomocy pnączy, rośliny sadzone są w gruncie rodzimym u podnóża ściany lub w pojemnikach umieszczonych na różnych jej wysokościach. Innym rodzajem “żyjących ścian” są ściany pojemnikowe, gdzie rośliny rosną w osobnych pojemnikach zainstalowanych na konstrukcji przymocowanej do pionowej powierzchni. Systemy wymagają, bądź nie wymagają specjalnie do tego celu skonstruowanych systemów nawadniających.
Istotnym elementem budującym zieloną ścianę to użyty do jej zazielenienia materiał roślinny. Wykorzystuję się tu zarówno roślinny jednoroczne jak i byliny czy też niewielkie krzewy i drzewa. Dobór roślinności powinien uwzględniać: aspekty ekonomiczne (rośliny nie powinny być drogie w uprawie), aspekt środowiskowy (łatwe w uprawie, odporne na nie korzystne warunki środowiskowe np. na susze i duże nasłonecznienie, tworzące siedliska dla miejskiej fauny), estetyczny (poprawa jakości wizualnej danej przestrzeni, tworzenie wnętrz urbanistycznych).
W przypadku “zielonych ścian” o dużej powierzchni użyta do ich zazieleniania roślinność powinna być “strefowana” – specjalnie dobierana. Na samej górze “zielonej ściany” powinny się znajdować gatunki o większych gabarytach oraz tolerancyjne na duże nasłonecznienie oraz deficyty wody. Gatunki roślin sadzonych niżej powinny być mniejszych gabarytów, a także być tolerancyjne na zacienienie i większą wilgotność podłoża.
“Zielone ściany” mogą być również wykorzystywane jako miejsce uprawy roślin jadalnych – do miejskiego rolnictwa (hodowla sałat, ziół, truskawek, pomidorów, ogórków etc.)
Ważnym elementem prawidłowego funkcjonowania “zielonej ściany” jest system odwodniający – wspomagany przez grawitacje. W przypadku ścian trójwarstwowych – istotne jest równomierne nawodnienie filcu będącego elementem ich budowy. W ścianach modułowych nadmiar wody z jednego modułu spływa do kolejnego modułu. W przypadku systemów doniczkowych odwodnienie będzie zależało od tego czym wyściełane zostały poszczególne pojemniki, w których znajdują się rośliny – może to być keramzyt czy też żwir.
Integralnym elementem budującym prawie wszystkie rodzaje “zielonych ścian” będzie ich automatyczny systemem nawadniający. Rurki systemu zbudowane są z różnego rodzaju materiałów, a ich rozmieszczenie i gęstość ułożenia zależna jest od przyszłej intensywności nawadniania konstrukcji. Niewykorzystana woda zbierana jest przez rynnę umieszczoną u podstawy “zielonej ściany” – jej nadmiar może być użyty do ponownego wejścia w obieg systemu lub wykorzystany do podlewania zieleni znajdującej się u podnóża zielonej ściany.
“Zielone ściany” powinny być tak zbudowane, by możliwa była wentylacja i osuszanie z nadmiaru wilgoci ściany nośnej (np. budynku), na której zbudowana jest konstrukcja (rys.1).
Types:
Rodzaje:
Zielona ściana z pnączy
Zielona ściana pojemnikowa
Wertykalny ogród system gabionowy
Wertykalny ogród system modułowy
Wertykalny ogród system trójwarstwowy
Zielona ścian z mchu
Zielona ściana z fotobioreaktorów wypełnionych zawiesiną z alg.
Budowa poszczególnych rodzajów zielonych ścian. Autor. Agnieszka Dudzińska – Jarmolińska
Aspekt środowiskowy:
Zielone ściany spełniają istotne usługi ekosystemowe[1]: asymilują dwutlenek węgla, produkują tlen, oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, nawilżają powietrze, jonizują je, wytwarzają korzystne dla zdrowia związki lotne. Oczyszczają wodę, regulują wymianę powietrza, temperaturę powietrza, redukują hałas.
Stanowią siedliska dla zwierząt (owadów, ptaków i drobnych ssaków). Korzystnie wpływają na zdrowie psychiczne ludzi (kojąco na ludzkie samopoczucie działa widok zieleni, przyjemny szum liści, sezonowość roślin). Chronią elewację budynku przed niekorzystnym wpływem wiatru, deszczu i promieniowaniem UV. Kreują przestrzeń (zwiększają ich estetykę, nadają wnętrzom architektonicznym niepowtarzalny charakter), ujednolicają przestrzeń (w przypadku chaosu urbanistycznego).
Rola zielonych ścian w adaptacji miast do zmian klimatu:
– Przeciwdziałanie nagrzewaniu się powietrza czy też powierzchni i nawierzchni, redukcja miejskiej wyspy ciepła, redukcja fal upałów.
– Przeciwdziałanie lokalnym podtopieniom,
– Przeciwdziałanie zanikowi bioróżnorodności.
Tworzenie sieci:
Z zielonymi dachami, ogrodami deszczowymi, bioswales, nieckami retencyjnymi, zielonymi ulicami, ogrodami społecznościowymi.
Bibliografia:
- Manso M., Castro-Gomes J., 2015, Green wall systems: A review of their characteristics, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 41, p. 863-871
[1] “Usługi ekosystemowe rozumiane są jako zestaw wytworów i funkcji ekosystemu (krajobrazu), które są przydatne dla społeczeństwa ludzkiego (Solon 2008).” (Sudra 2015)